Paradoks; hayatımızın özeti...

Ukrayna’da Rusya yanlısı ayrılıkçıların düşürdüğü yolunda ciddi kanıtlar olan bir yolcu uçağı...

Uçak düşerken önce devasa parçalar, sonra da havada uçuşan kuş gibi şeyler gördüklerini anlatıyor şahitler.

Bahsettikleri “kuşlar”, insanlar... Gökten yere yağan insan yağmuru.

Kıyafetleri yırtılmış ama kendileri onca yükseklikten neredeyse tek parça çakılmışlar...

Aynı gün, dünyanın nüfus yoğunluğu en fazla yerlerinden biri Gazze’de, İsrail’in kara operasyonu başlıyor.

İnsan hayatını daha yaşanır kılma iddiasındaki ”modernliğin” son noktası, en gelişmiş savaş makinelerinin, öldürmek için bu kadar fütursuz kullanımı...

Türkiye’deyse, “tepki” mahiyetinde, olayla tamamen alakasız, Yahudileri hedef alan nefret dolu sözler, “6-7 Eylül tekrar eder” tehditleri...

Paradoks, üstelik de aslında bu coğrafyada türeyen bir kelime. Paradoksos --birbirleriyle zıt durumlar... Yunanca, “para”; karşıt ve “doxa”, genelgeçer, doğruluğu kabul gören düşünce...

Antik Yunan döneminde, filozof Platon’un bu sözcüğü kullandığını biliyoruz. Platon’un yazdığı “Sokratik Diyaloglar”da, filozof Sokrates’e atfen “Meno Paradoksu” dile getirilir.

Diyalogda, politikacı Meno, Sokrates’e “erdem, öğretilebilir mi” diye sorar. Sokrates de, “erdemin” ne olduğunu bilmediğini, kimsenin de bilemeyeceğini söyler. Bunun üzerine Meno, erdemin tanımının insandan insana değişeceğini öne sürer. Sokrates, buna da karşı çıkar; erdemin tanımı, herkes için aynı olmalıdır. Nefsine hâkimiyet ve adalet kavramları herkes için geçerli ve aynı olmalıdır.

Diyalogun sonunda Sokrates, çok meşhur yorumunu yapar; “İnsan, ne bildiğini, ne de bilmediğini arayabilir. Bildiğini zaten biliyordur; aramasına gerek yoktur. Bilmediğini de arayamaz; çünkü ne araması gerektiğini bilmiyordur”.

İşte bir paradoks; bazı erdemlere sahip olmayanlardan, olmadıklarını da bilmeyenlerden, ancak “bildikleri erdemler” olan güç, hırs ve zaferden başka bir şey bilmelerini, öğrenmelerini bekleyebilir miyiz?

Bu, işin bir boyutu; bu diyaloga de ilham veren bambaşka bir tartışma da var. Erdem, ahlak, adalet, haklar ve özgürlükler... Bu gibi kavramların kökeni, gerçekliği “doğuştan mı” gelmektedir; yoksa sonradan insanlığın yarattığı kavramlar mıdır bunlar...

Paradokslar...

Siyasi liderlerin tek bir sözüne, tavrına atıfta bulunmadan, tek bir kavramın bile bize düşündüreceği ne çok şey var...

Diğer bir düşünür; Güney İtalya’daki Yunan kenti Elea’da yaşayan Zenon ise, paradoks kavramını ilk ve en kapsamlı kullanandı aslında.

Zenon, algıladığımızın aksine, “değişimin” bir yanılsama olduğunu iddia ediyordu.

Hareket hâlinde gözükenin aslında bir karede sıkışıp kaldığını; gözlerimizle izlediğimizi sandığımız “yenilik”, “ileriye atılım” hâlinin gerçekte “an”a sıkışmış, donmuş kalmış bir durağanlık hâli olduğunu...

“Cumhurbaşkanlığı”, “değişim”, “yeni”, “yeni Türkiye”, “yeni hayat”... Türkiye’de son dönemde ağızlara sakız olan bütün bu kavramların da, bataklıkta dibe doğru çekilirken, bir yanılsama olduğunu düşünüyorum; “hareket” sanılan aslında sıkışıp kalmışlık, mahkûmiyet.

Hareket deyince...

Gökyüzünden yere yağan yüzlerce insan arasında, AIDS üzerine araştırma yapan önde gelen biliminsanlarının da olduğu söyleniyor. 100 kadar biliminsanından bahseden kaynaklar var. Bilimsel bir kongreye gitmek için o uçağa bindikleri belirtiliyor.

Uçağı düşürdüğü öne sürülen Ukrayna’daki Rusya yanlısı ayrılıkçılara, füze gibi ağır mühimmatı sağlayan Putin. Kırım konusunda, giderek kısıtlı bir danışman çevresinin verdiği saldırgan akıllarla hareket eden Putin.

Pew Araştırma’ya göre, Putin’in dünya genelindeki “onaylanma” oranı şimdiye kadar gözlenen en düşük noktada. Dünyanın sadece yüzde 34’ü, “Putin’i onaylıyor”. Buna karşılık, Rusya’daki “onay” oranı ise, rekor düzeyde; halkın yüzde 92’si, Putin’i destekliyor.

Dünyaya karşı batan, kendi ülkesindeyse yıldızı parladıkça parlayan bir lider.

Işığın çok olduğu yerde, karanlık gölgeler de büyüyor...

Bu da bir paradoks değil mi?

[email protected]